Title: THE OTTOMAN IMAGE IN THE REPUBLIC PERIOD IN HISTORY TEXTBOOKS (1950-2020)
Abstract:Cumhuriyetin ilk yıllarında benimsenen laik-ulusçu anlayış, yeni bir tarih yazımını da beraberinde getirmiştir. Türk Tarih Tezi olarak adlandırılan bu yazımda tarihsel ve kültürel kökler Orta Asya’ya ...Cumhuriyetin ilk yıllarında benimsenen laik-ulusçu anlayış, yeni bir tarih yazımını da beraberinde getirmiştir. Türk Tarih Tezi olarak adlandırılan bu yazımda tarihsel ve kültürel kökler Orta Asya’ya dayandırılmıştır. Türk Millî Mücadelesi ve sonrasında kurulan Cumhuriyet rejimi öne çıkarılmıştır. Bu tarih yazımında eklektik bir yaklaşımla Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk dönemlerinde Anadolu’daki Türk-Müslüman varlığını korumaları ve geliştirmeleri, İstanbul’u fethetmeleri gibi tarihî başarıların olduğu dönemler sahiplenilirken, her alanda çöküşün yaşandığı son dönemleri ise ötekileştirilmiştir. 1931-1950 yılları arasında egemen olan bu tarih yazımı, lise tarih ders kitaplarında da kendini göstermiştir. Ancak 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimler sonucunda Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) kesintisiz tek parti iktidarı sona ermiş, Demokrat Parti (DP) tek başına iktidara gelmiştir. Liberal bir anlayışın her alanda etkili olduğu bu dönemde eğitim alanında çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Tek ders kitabı uygulaması sona erdirilmiştir. Genelde ders kitapları, özelde ise lise tarih ders kitapları yeniden yazdırılmış; özel yayınevleri tarafından basılmıştır. Lise tarih ders kitaplarındaki Osmanlı imajı da değişim geçirmiştir. Erken Cumhuriyet dönemindeki sert ötekileştirici üslup daha yumuşak bir üsluba dönüşerek günümüze kadar gelmiştir. Lise tarih ders kitaplarında Osmanlı imajına yönelik bu çalışmada “padişahlar-saltanat-hilafet” ve “idari ve toplumsal düzen” olmak üzere iki kategori ortaya çıkmıştır. Durum çalışması desenindeki bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılarak 1950 yılından günümüze kadar öğrenimde olan lise tarih ders kitaplarındaki Osmanlı imajına yönelik değişimi ve dönüşümü görebilmek amaçlanmıştır.Read More